تحلیل اثرات خشکسالی های اخیر و کمبود آب دریاچه هامون بر کارکردهای اقتصادی سیستان

Authors

عیسی ابراهیم زاده

دانشیار /جغرافیا دانشگاه سیستان و بلوچستان

abstract

اصولاً در مناطق خشک به خصوص در نواحی ای که میزان ریزش های جوی آن ناچیز و معمولاً زیر 100 میلی متر  می باشد، وجود منابع آب زیر زمینی و یا آبهای سطحی که خارج از این نواحی به آن وارد می شود، نقشی اساسی بر کارکردهای اقتصادی- اجتماعی این سرزمین ها داشته و دارد. دریاچه هامون در سیستان و کارکردهای حاصل از وجود آن در این ناحیه با توجه به عدم وجود منابع آب زیر زمینی ، تقریباً به نوعی کل منطقه را متأثر نموده و در مواقع پرآبی و کم آبی اثرات زیادی بر بافت و ساخت اقتصادی- اجتماعی و اکولوژیک سیستان بر جای گذاشته و می گذارد. به طوریکه طی 10 سال اخیر بر اثر خشکسالی در منطقه و خشکیدن دریاچه هامون و از بین رفتن نیزارهای آن، این دریاچه که روزگاری بیش از 42 تختک (جزیره های کوچک در دریاچه) را مستقیماً در دل خود جای داده و بیش از 90 هزار رأس گاو را بطور کامل تعلیف می نموده و 80 روستای حاشیۀ دریاچه نیز با بیش از 24 هزار رأس گاو، حدود 50 درصد از علوفۀ دامی شان را به این دریاچه وابسته بوده اند، همچنین بیش از 1350 خانوار صیاد ، شکارچی و حصیر باف با شکار بیش از 470 هزار قطعه پرنده، 15 هزار تن ماهی و بافت بیش از 30 میلیون متر مربع حصیر حاصل از نی این دریاچه مستقیماً به آن وابسته بوده اند؛ اینک پس از خشکیدن دریاچۀ هامون عملاً کلیه کارکردهای فوق الذکر از چرخۀ اقتصادی منطقه خارج گردیده، در عین حال ما به ازاء ریالی کارکردهای فوق نیز می بایست جهت جایگزینی آن به خارج از منطقه پرداخت گردد . حال با توجه به ته نشین شدن میلیاردها متر مکعب رسوب در بستر آن، لازم است که نسبت به لایروبی حداقل بخشهایی از بستر دریاچه اقدام گردد تا بدینوسیله هم امکان احیاء مجدد کارکردهای اقتصادی دریاچه فراهم شده و هم امکان آبگیری مناسب دریاچه بخصوص در سالهای پر آبی از یک سو و تعدیل خطر سیل و سیل خیزی در سیستان، از سوی دیگر مهیا گردد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل اثرات خشکسالی‌های اخیر و کمبود آب دریاچة هامون بر کارکردهای اقتصادی سیستان

اصولاً در مناطق خشک به خصوص در نواحی‌‌ای که میزان ریزش‌های جوی آن ناچیز و معمولاً زیر 100 میلی‌متر  می‌باشد، وجود منابع آب زیر زمینی و یا آبهای سطحی که خارج از این نواحی به آن وارد می‌شود، نقشی اساسی بر کارکردهای اقتصادی- اجتماعی این سرزمین‌ها داشته و دارد. دریاچة هامون در سیستان و کارکردهای حاصل از وجود آن در این ناحیه با توجه به عدم وجود منابع آب زیر زمینی ، تقریباً به نوعی کل منطقه را متأثر نمو...

full text

تحلیل ژئومورفولوژیکی روند پیشروی تپه¬های ماسه¬ای شرق دشت سیستان در خشکسالی¬های اخیر

دشت سیستان که در شرق ایران قرار دارد، از اقلیمی خشک و نامساعد برخوردار است و طوفان­های شن و ماسه و حرکت تپه­های ماسه­ای از عوامل تهدیدکننده­ی آن محسوب می­شوند. وقوع خشکسالی در منطقه­ی سیستان و به تبع آن کاهش پوشش گیاهی و خشک شدن دریاچه هامون و همچنین وجود بادهای 120 روزه، شرایط مناسبی جهت فرسایش بادی و وقوع طوفان­های گرد و خاک  فراهم آورده­اند. این عوامل سبب شده­اند تا حرکت شن­های روان در منطقه...

full text

تحلیل زمانی– مکانی پایدار دریاچه های هامون

دریاچه های هامون به عنوان یکی از ناپایدارترین پهنه های آبی دنیا، از سالی به سال دیگر نوسانات شدیدی را نشان می دهند. قرارگیری منطقه منحصر به فرد تالاب هامون در دشت سیستان، اهمیت زیست محیطی خاصی را به آن بخشیده است و براساس کنوانسیون رامسر منطقه هامون به عنوان یک تالاب بین المللی از ارزش های اکولوژیکی خاصی برای جهانیان برخوردار است. در این مقاله رابطه فضایی ـ زمانی تغییرات آبهای سطحی و پایداری در...

full text

بررسی خشکسالی دشت سیستان و تاثیر آن بر تالاب بین المللی هامون

خشکسالی به عنوان پدیده ای آرام و خزنده با گسترش مکانی زیاد هر ساله خسارات بسیار زیادی را به بخش های مختلف اقتصادی کشور وارد می سازد. بنابراین باید پایش و پهنه بندی آن به عنوان یک اصل مهم در برنامه ریزی های کلان مورد توجه قرار گیرد. در این تحقیق به بررسی شدت خشکسالی دشت سیستان با استفاده از چهار شاخص PN ،SPI،DPI و RAI و انتخاب بهترین شاخص جهت پایش خشکسالی در منطقه و تاثیر این خشکسالی بر تالاب ها...

full text

ارزیابی اثرات خشکسالی بر توسعه اقتصادی و برنامه ریزی استراتژی بهینه معیشت پایدار در منطقه سیستان

      خشکسالی یکی از پدیده‌های هواشناختی و جدایی­ناپذیر از شرایط اقلیمی در کشور ایران است و پیامدهای نامطلوب به همراه خواهد داشت. با توجه به خشکسالی های دهه اخیر و اثرات سوء آن بر اقتصاد و معیشت در منطقه سیستان، هدف از مطالعه حاضر شناسایی اثرات خشکسالی بر توسعه اقتصادی در شهرستان­ها با روش FAHP و برنامه­ریزی استراتژی بهینه معیشت پایدار با روش FTOPSIS در منطقه سیستان است. این پژوهش با روش پیمایش...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
تحقیقات منابع آب ایران

جلد ۵، شماره ۲، صفحات ۷۱-۷۶

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023